Logistyka w erze e-commerce: przyszłość i wyzwania

E-commerce to jedna z najdynamiczniej rozwijających się branż na świecie. Z każdym rokiem liczba transakcji dokonywanych za pośrednictwem internetu wzrasta, co wiąże się z coraz większym zapotrzebowaniem na szybką i efektywną dystrybucję towarów. Według prognoz PwC pomiędzy rokiem 2021 a 2027 wartość rynku e-commerce w Polsce wzrośnie o ponad 94 mld zł. Skutkiem rozwoju branży e-commerce jest zwiększona liczba zamówień, wyższe wymagania klientów dotyczące jakości usług i czasu dostawy czy też dostosowanie do różnych kanałów sprzedaży.

Wraz ze zmianami w handlu i potrzeb konsumenckich zmienia się też logistyka. Konieczna jest optymalizacja sposobu planowania, zarządzania i realizacji dostaw. Dla branży logistycznej to czas szybkiej i bezprecedensowej transformacji technologicznej. O przewagach konkurencyjnych w dużej mierze decyduje stosowanie najnowocześniejszych technologii, w tym oprogramowania do zarządzania transportem (TMS) i magazynami, inteligentnych etykiet, technologii RFID, dronów, internetu rzeczy (IoT), sztucznej inteligencji (AI), chmury obliczeniowej, robotyki i blockchain. Z kolei zmiany klimatyczne i nowe regulacje w zakresie zrównoważonego rozwoju i ESG zmuszają firmy logistyczne do innowacji mających na celu zmniejszenie śladu węglowego.

Jeszcze szybciej i bardziej niezawodnie

Nie ulega wątpliwości, że „efekt Amazona” na stałe zmienił obraz branży. Jesteśmy świadkami gigantycznego wzrostu liczby dostaw do konsumentów, coraz większej automatyzacji, ciągłej optymalizacji procesów, planowania tras i ładunków, konieczności śledzenia i zarządzania przepływem towarów w czasie rzeczywistym czy wyścigu w zwiększaniu wydajności, tempa i efektywności dostaw „ostatniej mili”. Szybko postępuje też automatyzacja gospodarki magazynowej. Ciężarówki i inne środki transportu wyposażone są w czujniki, wbudowane procesory i łączność bezprzewodową. Eksperymentuje się z dostawami przez drony oraz zastosowaniem robotów, które odbierają i pakują towary.

Aby wszystko przebiegało sprawnie, konieczna jest synchronizacja systemów informatycznych firm e-commerce i logistycznych, aby umożliwiały bezproblemową wymianę danych. Wprowadzenie narzędzi automatyzacji, sztucznej inteligencji i modeli predykcyjnych stało się kluczowe, aby zapewnić odpowiednie „doświadczenie klienta”, szybsze przetwarzanie zamówień oraz szybkie dostawy. Ma to też ograniczyć błędy ludzkie i zmniejszyć zasoby wymagane do zarządzania magazynem. W zakresie dostaw konkurują największe firmy transportowe i logistyczne na świecie, takie jak UPS czy FedEx, które jednak często są wciąż zbyt wolne w stosunku do potrzeb takich firm jak Amazon, który sam ma szybko rosnącą prywatną flotę transportową i magazynową. Z drugiej strony wiele start-upów chce stać się „Uberem” świata ostatniej mili, działając bardziej jak agregatorzy i brokerzy dostaw czy firmy technologiczne. Nowe firmy mogą oferować bardziej spersonalizowane doświadczenie niż firmy tradycyjne, ale nie mają wymaganej gęstości, aby można było na nich w pełni polegać.

Paczka za kierownicą

W przyszłości można się spodziewać, że to autonomiczne pojazdy będą powszechnie dostarczać towary, co przyniesie kolejną zmianę modelu biznesowego w logistyce. Ponadto zaawansowana sztuczna inteligencja pomoże pojazdom przewidywać ruch uliczny i reagować na zmienne warunki drogowe. Autonomiczne pojazdy będą coraz bardziej zintegrowane z platformami e-commerce. Oznacza to jeszcze szybsze, wygodniejsze dla klientów i bardziej efektywne dostawy. Jednak zanim autonomiczne pojazdy znajdą się na drogach, upłynie jeszcze trochę czasu. Potrzeba wciąż udoskonalać technologię i stosowne regulacje i przepisy.

Uwaga! Leci dron

Drony dostawcze też zyskują na popularności i mogą przynieść jakościową zmianę w branży. Firmy szukają poza tym możliwości wykorzystania autonomicznych dronów do zarządzania zapasami w magazynach, w tym procesami przyjęcia towarów, inwentaryzacji magazynów czy monitorowania przesyłek z ogromną dokładnością. Dostarczają danych w czasie rzeczywistym. Innowacyjne oprogramowanie umożliwia dronom mapowanie otoczenia, zbieranie danych inwentaryzacyjnych, liczenie skrzyń czy towarów, mierzenie temperatury i odczytywanie kodów kreskowych przy użyciu wyłącznie ich kamer, bez konieczności stosowania dodatkowej aktywnej infrastruktury. Szybciej dostarczają zamówienia o mniejszej wadze i rozmiarze. Ich upowszechnienie pomoże zautomatyzować wiele zadań dziś wykonywanych ręcznie. To niezbyt optymistyczna przyszłość dla pracowników sektora, którzy dziś wykonują wszystkie te zadania. Ponadto drony pomogą dostarczyć przesyłki do trudno dostępnych i odległych miejsc. W przypadku dronów również konieczne są dodatkowe regulacje. Istnieje też wiele obaw związanych z bezpieczeństwem ich stosowania, nie wyłączając kwestii zapewnienia ochrony danych osobowych.

Wciągająca technologia AR/VR

Przewiduje się, że również rozszerzona i wirtualna rzeczywistość będzie wykorzystywana w logistyce. Istnieją  nawet pierwsze firmy, które już te rozwiązania stosują. AR stwarza nowe możliwości w szkoleniu pracowników i pozwala lepiej ich monitorować, dalej zwiększając ich wydajność. „Vision picking” wykorzystuje inteligentne okulary, umożliwiając swobodne skanowanie produktów oraz zmniejszając błędy w procesie kompletacji. Inteligentne okulary i AR pomagają również zwiększyć bezpieczeństwo miejsca pracy. Monitorują produkty i ograniczają upadki, a także optymalizują kompletowanie zamówień.

Automatyzacja magazynów i centrów dystrybucyjnych

Zautomatyzowane systemy magazynowania i pobierania danych są kluczowe dla ułatwienia wyszukiwania, kompletowania i dystrybucji towarów, aby pomóc firmom w dotrzymaniu napiętych terminów dostaw w e-commerce. Coraz częściej stosuje się wertykalne rozwiązania wspierające efektywne zarządzanie łańcuchem dostaw z modułami dedykowanymi optymalizacji transportu oraz zarządzania magazynem. Dzięki sztucznej inteligencji systemy te będą w stanie przewidywać popyt na poszczególne produkty i planować zapasy w magazynie z dużą dokładnością. Ponadto konsumenci przyzwyczaili się już do możliwości śledzenia przesyłek w czasie rzeczywistym i przejrzystości procesu dostaw. Inteligentne etykiety są obecnie normą. Weryfikacja danych na każdym etapie łańcucha dostaw będzie wymagała inwestycji w platformy i technologie oparte na chmurze. Zaledwie kilka lat temu debatowano jeszcze nad tym, czy lepsze są etykiety RFID, czy te z dynamicznymi kodami QR. Dziś mówi się już o etykietowaniu genetycznym lub węglowym bądź też kombinacji tych dwóch rozwiązań. Sortowaniem, pakowaniem i dystrybucją będą zajmować się prawdopodobnie roboty magazynowe. Ta zmiana również przyczyni się do dalszej redukcji zatrudnienia. Pozwoli to na stworzenie tzw. „ciemnych magazynów”, w pełni zautomatyzowanych, bez udziału człowieka, które nie potrzebują światła do funkcjonowania. Mówi się też o potencjalnym wykorzystaniu centrów handlowych, które w przyszłości będą prawdopodobnie świecić pustkami, jako węzłów dystrybucyjnych i ich przekształcenia w centra „nano-fulfillment”, aby skrócić „ostatnią milę” dostaw. Zmiany technologiczne w tym obszarze są dynamiczne i trudne do przewidzenia, co może wprowadzać niepewności dla firm logistycznych w zakresie wyboru i inwestycji w odpowiednie narzędzia i technologie.

Logistyka a zrównoważony rozwój

Logistyka e-commerce wywiera znaczący wpływ na środowisko. Jej negatywne skutki obejmują wysoką emisję gazów cieplarnianych związanych z transportem, nadmierne zużycie energii, zwłaszcza w przypadku magazynowania towarów, oraz generowanie dużych ilości odpadów, w tym opakowań. W przypadku transportu, w miarę jak branża żeglugowa będzie przechodzić na paliwo wodorowe, a transport naziemny w coraz większym stopniu będzie przejmowany przez pojazdy elektryczne i również wodorowe, wygrają te firmy, które przyjmą bardziej ekologiczne opcje paliwowe.

Nowe, zrównoważone podejście do logistyki miejskiej, aby ograniczyć negatywne oddziaływanie na przestrzeń miast, jakość życia ich mieszkańców oraz zanieczyszczenie środowiska, będzie wymagało bardziej restrykcyjnych rozwiązań, a w szczególności współpracy różnych podmiotów w tym zakresie, w tym firm logistycznych, władz miejskich i społeczeństwa. Ze strony władz miejskich można spodziewać się w przyszłości coraz większej liczby regulacji ograniczających korzystanie z dróg przez pojazdy należące do firm logistycznych lub kurierskich. Elektryfikacja floty samochodów dostawczych, stosowanie dronów czy robotów dostawczych mogą okazać się niezbędne w zmniejszeniu zanieczyszczenia powietrza. Z drugiej strony optymalizacja dostaw w mieście może skutkować wprowadzeniem systemów dostaw zbiorczych, aby zwiększyć liczbę dostarczanych towarów w jednej dostawie.

Jednak ludzie wciąż potrzebni

Nie można też nie wspomnieć, że zanim jednak dojdzie do pełnej automatyzacji, branża logistyczna wciąż poszukuje pracowników. Na całym świecie brakuje ogromnej liczby kierowców oraz wykwalifikowanych kadr będących w stanie wdrażać nowe rozwiązania technologiczne i nimi zarządzać. Stowarzyszenia branżowe na całym świecie tworzą programy edukacyjne mające na celu podniesienie lub zmianę kwalifikacji pracowników logistyki, aby przygotować ich do automatyzacji i integracji sztucznej inteligencji.

Podsumowując, bez względu na to, czy mowa o wielkich, czy o małych firmach logistycznych i transportowych, nie ma ucieczki przed transformacją technologiczną, digitalizacją i dostosowaniem się do wymogów zielonej gospodarki. Warto obserwować trendy, planować długoterminowo, bezustannie przeglądać i uaktualniać strategię, aby nie pozwolić się zaskoczyć, i już dziś podejmować decyzje, które pozwolą nam zwyciężyć w konkurencyjnym wyścigu.

Weronika Rafał

Pracuje w 4CF na stanowisku specjalisty ds. foresightu. Zajmuje się wsparciem analitycznym oraz uczestniczy w realizacji i koordynacji projektów oraz badań foresightowych. Wcześniej doświadczenie zdobywała w konsultingu. Studiowała gospodarkę przestrzenną na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie zajmowała się foresightem, z perspektywy zarządzania miastem oraz rozwoju lokalnego i regionalnego.

Źródło zdjęć: Jumpstory